موسسه ماه مهر

نمایشگاه مجسمه های کوچک و رونمایی کتاب پرویز تناولی

"پرویز تناولی"، هنرمند پیشرو مجسمه‌سازی ایران در خاورمیانه، عصر جمعه 12 مهرماه در میان استقبال بسیار چشمگیر علاقه‌مندانش در گالری و موسسه هنرهای تجسمی "ماه مهر"، تازه‌ترین کتاب خود را رونمایی کرد و برای نخستین‌بار شماری از مجسمه‌های کوچک خویش را به تماشای عموم گذاشت.

در این مراسم کتاب "تاریخ مجسمه‌سازی در ایران؛ از فرهاد کوهکن تا علی اکبر حجار" ماحصل 10 سال تحقیق پرویز تناولی که توسط "چاپ و نشر نظر" در 182 صفحه رنگی به زیور طبع آراسته شده است، رونمایی شد و 54 مجسمه کوچک از چهار مجموعه بسیار معروف (هیچ، عشاق، شاعر و پرنده) این هنرمند صاحب سبک برای یک ماه آینده در گالری ماه مهر به نمایش درآمد.

در آیین رونمایی کتاب تازه پرویز تناولی "دکتر علیرضا سمیع آذر" تئوریسین هنری و رییس اسبق موزه هنرهای معاصر تهران در سخنانی با ستایش دستاوردهای عظیم این هنرمند پیشرو در عرصه‌های مختلف خلق آثار هنری، تربیت نسل نوی مجسمه‌سازی ایران و تحقیقات و تالیفات گوناگون، او را "هنرمند محبوبم" خواند و جایگاه وی را در خاورمیانه و بین‌الملل بلندمرتبه ارزیابی کرد. سمیع آذر گفت: "کتاب تاریخ مجسمه‌سازی در ایران یک پاسخ درخور به یک خلأ تاریخی در این عرصه است؛ به نظرم این کتاب با وجود همه ارزش‌های والایش یک نقطه آغاز است، گشایش تازه‌یی به روی یک تاریخ نامکشوف از دستاوردهای هنری ایرانیان در حوزه هنرهای حجمی است که باید در مجلدهای بعدی و از منظرهای مختلف تحقیقی ادامه یابد.

دکتر سمیع آذر افزود: "تحقیق تاریخی این کتاب، سه گزاره‌یی که همیشه درباره مجسمه‌سازی کهن ایران در ذهنم داشتم را اثبات‌پذیر می‌نمایاند؛ نخست اینکه مجسمه‌سازی ایران (به خلاف مغرب زمین) هرگز جنبه یادمانی نداشته و همواره در پی قدرت معنایی و مفهوم‌گرایی سیر کرده است؛ دوم آنکه مجسمه‌ها در ایران آگاهانه از رئالیسم محض پرهیز داشته‌اند و حتی به نمادگرایی مفرطی سوق می‌یافتند و آخرین نکته این است که مجسمه‌سازی ما هم مثل نقاشی سنتی ایرانی، وامدار ادبیات بوده و به ادبیات به عنوان یک منبع الهام اصلی می‌نگریسته."

این هنرشناس و مدرس تاریخ هنر معاصر در عین حال خاطرنشان کرد: "این کتاب آغاز نگاه هنری به اشیای کاربردی کهن است؛ آثاری که در واقع مجسمه‌اند اما در گذشته چنین تعریفی از آنها وجود نداشت مثل نقش‌برجسته‌ها، تندیس‌ها و حتی اشیای کاربردی نظیر قفل‌ها، ظروف و... من بسیار خرسندم استاد پرویز تناولی این فرصت را پدید آورد تا این اشیای کاربردی به چشم مجسمه نگریسته شود و حتی خودشان با الهام از این آثار، آفرینش‌های منحصر به فردی دارند. با نگاه تحقیقی به این مجموعه این دریافت تئوریک نیز به دست می‌آید که مجسمه‌سازی در ایران رویه‌یی فیگوراتیو داشته است. ایرانی‌ها برخلاف دیگر ممالک اسلامی محدودیتی برای ارائه مجسمه‌های فیگوراتیو نداشته‌اند و این هنر دست‌کم در سرزمین‌های شیعی فرصت گسترش یافت."

در ادامه این مراسم "پرویز تناولی" در سخنانی مجسمه‌سازی در ایران را صاحب پیشینه‌یی قدرتمند ارزیابی کرد و گفت: "این روند با شکوه را در این کتاب رصد کرده‌ام و با تلاشی مستمر توانسته‌ام مستندات و تصاویر جامعی از این آثار هنری را از موزه‌ها و مجموعه‌های معتبر سراسر دنیا در این کتاب گرد هم آورم." وی افزود: "فرهاد کوهکن را مبدا مجسمه‌سازی ایران می‌دانم و با وجود داستان‌های عشقی که درباره او در عصر خسرو پرویز می‌گویند، دیده‌ام منابع معتبر بسیاری از مجسمه‌های طاق بستان را به او نسبت داده‌اند. مجسمه‌سازی در ایران قبل از اسلام بسیار غنی بود و بعد از اسلام نیز در دوره‌هایی مثل سامانیان، غزنویان، ‌سلجوقیان شاهد آثار درخشان این هنر هستیم. متاسفانه نام هنرمندان این دوره روشن نیست زیرا مجسمه‌سازی آنها جنبه کاربردی داشت و اکنون نمونه‌های آن در موزه‌های دنیا پراکنده است. اما این کتاب ثابت می‌کند ایرانیان همیشه مجسمه را زنده نگاه داشته‌اند و حتی آن را در عهد صفویه بنیادی پیگیری کردند و در عهد قاجاری در دوره‌های فتحعلیشاه و ناصرالدین شاه به نمونه‌های شاخصی رسیدند که "علی‌اکبر حجار" که بخش پایانی این کتاب است به عنوان یک مجسمه‌ساز مبدع، مطرح می‌شود؛ علی‌اکبر حجار را باید کمال الملک این عرصه دانست.

همچنین "محمودرضا بهمن‌پور" مدیر انتشارات چاپ و نشر نظر آخرین سخنران این مراسم بود؛ او با اشاره به عدم وجود اثر مکتوبی درباره تاریخ مجسمه‌سازی ایران، این کتاب را یک منبع موثق، ‌جامع و راهگشا خواند که خوشبختانه توسط یک استاد مسلم مجسمه‌سازی نوشته شده است. وی افزود: "نشر نظر با مولفان و نویسندگان متعددی همکاری داشته اما به حتم همکاری با استاد پرویز تناولی از درخشان‌ترین دوره‌های کاری ما است. وسواس و دقت بسیار ایشان در مراحل مختلف تدوین کتاب برایم بسیار جالب توجه بوده است."

گفتنی است، پرویز تناولی  سالیان سال در موسسه ماه مهر در امر آموزش مجسمه‌سازی به نسل نوی مجسمه‌سازان ایران همت کرده و تا به حال قریب به 400 هنرجو دراین عرصه تربیت کرده است.